Chciałbyś zacząć ćwiczyć, ale nie wiesz od czego zacząć? Treningi na siłowni są dla Ciebie nużące? Potrzebujesz szczególnej motywacji? Szukasz nowych bodźców, bo dotychczasowe już dawno przestały działać? A może po prostu nie lubisz samotnych treningów i chcesz spędzić wolny czas w towarzystwie podobnych miłośników aktywności fizycznej? Być może najlepszą odpowiedzią na powyższe pytania będzie udział w treningach grupowych, które są organizowane w wielu miejscach jak np. kluby fitness, boxy CrossFit czy studia treningowe. W niniejszym artykule zaprezentują świetną alternatywę dla osób, które nie mogą sobie pozwolić na treningi personalne i nie posiadają dostatecznych umiejętności w tworzeniu własnych planów treningowych.

Poprzednio opisałem ćwiczenia siłowo-wytrzymałościowe. Dzisiaj czas na pewnego rodzaju rekontrę do tych aktywności. Skoncentrujemy się na ćwiczeniach z kategorii Body & Mind, z czego scharakteryzuję moim zdaniem dwa najważniejsze: Body Art oraz Pilates.

BODY & MIND

Jak sama nazwa wskazuje, ta kategoria obejmuje ćwiczenia, w których równie istotna jest praca nad ciałem i nad umysłem. Jest to idealna harmonia i połączenie pracy fizycznej z pracą nad takimi aspektami jak oddech, umiejętność skupienia, koncentracji, pracy w ciszy. Ćwiczenia te cechuje ponadto relaks, odprężenie, praca „z samym sobą, „tu i teraz”. Poza aspektem fizycznym, jak poprawa mobilności, elastyczności mięśni oraz redukcja wad postawy, dochodzi opisywany powyżej aspekt mentalny, taki jak umiejętność właściwego oddychania, redukcja stresu, uwolnienie od złych emocji. Płynne ruchy, pełna świadomość i kontrola motoryczna, dużo statycznych pozycji, dążenie do równowagi, chyba najlepiej oddają i charakteryzują tą konkretną kategorię zajęć, która w dobie coraz większych oczekiwań społecznych, coraz większego tempa życia i wszechogarniającej pogoni oraz życia w stresie zdobywa ogromne rzesze zwolenników.

W 1990 roku koncepcja Body & Mind została zdefiniowana jako „physical exercise executed with a profoundly inwardly directed focus”, co oznacza: ćwiczenia fizyczne wykonywane z naciskiem na wnętrze ciała, czyli na mięśnie głębokie.

Ralph La Forge, były przewodniczący Europejskiej Komisji Fitnessu, ustalił pięć charakterystycznych cech zajęć body & mind, które idealnie potwierdzają w/w charakterystykę tych treningów:

• wewnętrzne skupienie,
• koncentracja na ruchach mięśni,
• synchronizacja ruchów z wzorcem oddechu,
• uwaga tworząca harmonię,
• wiara w tzw. energię życiową.

Sam osobiście regularnie uczęszczam na treningi Mobility, a kiedy nie mogę pojechać do klubu, codziennie organizuję sobie takie sesje indywidualnie. O zaletach i korzyściach płynących z tego rodzaju treningów obszernie napisałem w artykule: Jak poprawić mobilność i wynieść trening na wyższy poziom.

Co jeszcze? Stretching, Joga, Pilates to również formy, z których korzystam, ale zdecydowanie mniej niż z Mobility, które jest u mnie wyborem nr 1 z treningów tej kategorii. Kolejnym treningiem Body&Mind i ciekawym doświadczeniem w którym brałem udział jest BodyArt, gdzie nawet byłem uczestnikiem całodniowej konwencji.

Jak widać, treningi i zajęcia grupowe z tej kategorii zdecydowanie znajdują się na mojej liście treningów priorytetowych, które świetnie wpływają na moją sprawność fizyczną, jak również psychiczną.

Jakie treningi zaliczają się do tej kategorii:

• Stretching
• Joga
• Mobility
• BodyArt
• Pilates
• Animal Flow
• Tai-Chi
• Zdrowy Kręgosłup

Tak jak wspominałem we wstępie, aby ten wpis był najlepszym przewodnikiem pod zajęciach grupowych, jaki znajdziesz w polskim internecie, poprosiłem największe autorytety z wybranych treningów, aby podzieliły się swoją wiedzą i przedstawiły najlepiej jak to tylko możliwe treningi, w których się specjalizują „od środka”. Kto może więcej powiedzieć na temat konkretnego treningu niż autorytet w danej dziedzinie, prawda?

---

Body Art: Siła i zdrowie tkwią w równowadze

Na pierwszy ogień BodyArt, o którym porozmawiałem z Martą Tymoszewicz.

„Ojcem” metody BodyArt jest Robert Steinbacher będący jedną z najbardziej popularnych postaci na światowej arenie prezenterów fitness. Choć początkowo koncepcja jego systemu treningowego była skierowana do instruktorów i trenerów personalnych, to z biegiem czasu została zaadaptowana do formy zajęć grupowych. Nie trzeba było długo czekać, aż BodyArt wypłynie na szerokie wody. Dziś treningi wykorzystujące metodę Steinbachera są jedną z popularnych form aktywnego spędzania wolnego czasu przez osoby ze środowiska biznesowego, np. dyrektorów operacyjnych, menadżerów czy pracowników IT. Dlaczego?

BodyArt to przede wszystkim holistyczna metoda treningowa z nurtu Body & Mind, która zapewnia duże zaangażowanie ciała i umysłu. Celem Steinbachera było stworzenie systemu pozwalającego na odnalezienie utraconego balansu pomiędzy sferą duchową i fizyczną – w czasach nieustannego pośpiechu i ogromnego stresu trudno żyć w zgodzie z samym sobą. Równowaga pomiędzy tymi dwoma wymiarami zostaje zaburzona, co w konsekwencji utrudnia człowiekowi codzienne funkcjonowanie. Utrzymanie harmonii jest niezbędnym elementem dla zachowania optymalnej kondycji psychofizycznej organizmu.

Koncepcja BodyArt w głównej mierze bazuje na oddechu. Prawidłowe (tj. głębokie, spokojne i świadome) oddychanie jest niezbędne dla zachowania właściwego stanu mięśni, odpowiedniego funkcjonowania narządów wewnętrznych i dobrego samopoczucia. Oddech jest bowiem łącznikiem pomiędzy aktywnością fizyczną a świadomością psychiczną – brak kontroli w zakresie oddychania  jest równoznaczny z brakiem kompatybilności w zakresie celowej pracy narządu ruchu i układu nerwowego.

Warto też dodać, że system treningowy BodyArt jest głęboko osadzony w tradycji chińskiej medycyny i duchowości. Dowodem na to jest wykorzystanie dwóch popularnych koncepcji:

• 5 żywiołów oddziałujących na nasz organizm, tj. ziemia, ogień, drewno, metal i woda
• Uzupełniających się sił Yin (chłód, bierność, relaks, wydech) i Yang (ciepło, ruch, praca mięśni i wdech)

Na czym polegają treningi BodyArt?

Próbując zdefiniować ćwiczenia wykorzystywane w trakcie zajęć BodyArt najlepiej wykorzystać określenie połączenie dynamiczno-statycznej jogi z tańcem, ćwiczeniami oddechowymi i elementami rehabilitacji. Trudno to sobie wyobrazić? Holistyczny charakter metody BodyArt ma za zadanie oddziaływać na wszystkie wymiary ciała, jednakowo w zakresie struktury i funkcjonalności.  Treningi bazują na wysokich i niskich pozycjach, dynamicznych i szybkich ruchach, płynnych i spokojnych przejściach oraz zatrzymaniach i statyce – Steinbacher starał się połączyć w przygotowanym systemie treningowym wiele przeciwności, które dostarczają organizmowi rozmaitych bodźców. Dzięki temu uczestnicy zajęć BodyArt nie tylko hartują własne ciało, ale i zapewniają solidną dawkę informacji dla systemu nerwowego (m.in. dzięki nieustannym zmianom pozycji ciała, co oddziałuje na stabilizację tułowia).

Trudno więc jednoznacznie zakwalifikować metodę BodyArt. Osoby uczęszczające na zajęcia mogą oczekiwać szeregu korzyści, które dotyczą przeróżnych aspektów kondycji i funkcjonalności organizmu:

• wzmocnienie siły i elastyczności mięśni
• wzrost aktualnego zakresu ruchomości stawowej
• relaks w zakresie napięcia nerwowo-mięśniowego
• zapewnienie równowagi pomiędzy ciałem a umysłem
• zwiększenie świadomości na temat pracy własnego ciała
• synchronizacja oddechu z realizowanym zadaniem ruchowym
• wysmuklenie sylwetki i poprawa widoczności grup mięśniowych

Jak zostać instruktorem BodyArt? 

Polska Szkoła BodyArt działa od 2008 roku. To właśnie w niej istnieje szansa na rozpoczęcie edukacji w kierunku instruktora metody opracowanej przez Roberta Steinbachera.  Każdy kurs jest prowadzony przez certyfikowanego szkoleniowca, a uczestnicy zyskują solidną dawkę teoretycznej wiedzy i praktycznych wskazówek podczas zajęć. Oprócz typowych kursów, Polska Szkoła BodyArt prowadzi rozmaite warsztaty, konwencje i obozy.

Punktem wyjścia jest udział w szkoleniu BODYART™ LEVEL 1, co umożliwia uzyskanie niezbędnych podstaw, m.in. dotyczących koncepcji metody, genezy, zasad związanych z budowaniem zajęć, prawidłowej techniki wykonywania ćwiczeń i oddychania czy wyzwolenia niezbędnej energii podczas treningu. Kurs zostaje zakończony egzaminem, co pozwala nie tylko na użycie licencji. To także możliwość nabycia nowych umiejętności poprzez otwarty dostęp do szkoleń z wyższego poziomu!

Dalsza ścieżka kariery instruktora BodyArt umożliwia rozwój w aż 18 różnych programach szkoleniowych! W każdym module prowadzący mają na celu zwiększenie teoretycznej wiedzy uczestników, co przekłada się na poprawę praktycznych aspektów prowadzenia zajęć. Oto lista szkoleń BODYART™ LEVEL 2:

BODYART® Best Age
Program skierowany do pracy z seniorami. Uczestnicy kursu uczą się modyfikować treningi BodyArt pod osoby starsze – ćwiczenia ukierunkowane na wzrost siły, koordynacji, stabilności i równowagi oraz zapewniające odciążenie dla stawów kolanowych i nadgarstkowych.

BODYART® Contact
W tym modelu szkoleniowym można nabyć wiedzę z zakresu korekty uczestników zajęć. Podczas kursu instruktorzy nauczą się sposobów na poprawę pozycji ciała ćwiczących, ich techniki oraz na ułatwienie wykonywania niektórych aktywności. W trakcie szkolenia nie zabraknie ciekawych wskazówek, np. metody prowadzenia zajęć w parach.

BODYART® Dynamic 
Szkolenie polecane dla instruktorów, którzy pragną zapewnić uczestnikom większą intensywność na zajęciach. Moduł pozwala nauczyć się łączenia statycznych pozycji i energetycznego oddechu z dynamicznymi sekwencjami ruchowymi. Tutaj przekonacie się o synergii przepływu ruchu, siły i oddychania.

BODYART® Energy
Niezwykle oryginalny program szkoleniowy, który umożliwia uczestnikom wykorzystanie własnego ciała w kontekście energii. Absolwenci kursu nauczą się, w jaki sposób używać własnego ciała do poboru energii, efektywnego zarządzania nagromadzonymi zasobami energetycznymi i pokonywania blokad. Prowadząca – Alexa Le – prezentuje też wiele ciekawych ćwiczeń, które dotyczą poszczególnych faz energetycznych.

BODYART® Flow I
Pierwszy moduł szkolenia FLOW pozwala na zgłębienie tajników przepływu energii oraz harmonii pomiędzy ruchem i oddechem. 

BODYART® Flow II
Drugi moduł programu szkoleniowego FLOW umożliwia praktyczne wykorzystanie uzyskanej wiedzy teoretycznej. Dzięki temu uczestnicy zrozumieją, jak należy przekuć zdobyte informacje na praktykę, np. w zakresie własnej techniki ćwiczeń czy przygotowywania zajęć BodyArt.

BODYART® Warrior 5
Prawdziwa nowość w zakresie szkoleń z metody BodyArt. Robert Steinbacher wraz z profesjonalnymi tancerzami z nowojorskiego Broadway Dance Center opracował wyjątkowo energetyczny trening, który wykorzystuje elementy tańca! Trzy prawdziwie indywidualne style (Art, Fitness i Style) sprawią, że dotychczasowe zajęcia nabiorą całkowicie nowego charakteru.

BODYART® io BALL
Szkolenie pozwalające odmienić dotychczasowe zajęcia dzięki użyciu specjalnego sprzętu io BALL. Instruktorzy umożliwiają uczestnikom nabycie zupełnie nowych umiejętności dotyczących równowagi i koordynacji, co przekłada się na wzrost świadomości o możliwościach własnego ciała.

BODYART® Medical & Recovery
Ten moduł szkoleniowy został opracowany przez Ulrike Mangold i Fabian Allmacher, którzy skoncentrowali się na zwiększeniu świadomości dotyczącej aspektów wewnętrznych (psychologicznych) i zewnętrznych (fizycznych). Instruktorzy po ukończeniu kursu nabywają praktyczne umiejętności w przeciwdziałaniu ograniczeniom funkcjonalnym i mentalnym, co może zapewnić ćwiczącym m.in. większą efektywność w pracy nad własnym ciałem.

BODYART® Myofascialis and Trigger Points
Program szkoleniowy rekomendowany dla osób, które pragną zwiększyć wiedzę i zdolności w zakresie pokonywania ograniczeń funkcjonalnych. Blokady ruchowe czy kiepska kondycja wywołane obecnością nieprawidłowości powięziowych i punktów spustowych, to jedne z najczęstszych przyczyn braku efektów lub utrzymujących się dolegliwości bólowych. Podczas tego szkolenia instruktorzy uczą się dynamicznych i statycznych technik przeciwdziałania tym ograniczeniom.

BODYART® Pure
Idealna propozycja dla osób, które chcą poprawić dotychczasowy warsztat umiejętności i podnieść własne kompetencje. Moduł PURE łączy kilka koncepcji BodyArt (Dynamics, Flow i Stretch), zapewnia odpowiednią ilość czasu na zadawanie pytań prowadzącym i rozwiewanie własnych wątpliwości, a przede wszystkim pozwala uzyskać nowe inspiracje i osiągnąć szereg praktycznych wskazówek do lepszej pracy w trakcie zajęć.

BODYART® Stretching by Robert Steinbacher
Autorski projekt pomysłodawcy metody BodyArt, który bazuje na wielu ciekawych propozycjach ćwiczeń oddechowych i technikach relaksacyjnych. Zaproponowane elementy mogą zostać wykorzystane m.in. w przygotowaniu rozgrzewek.

BODYART® Teaching by Elements
Moduł szkoleniowy stworzony z myślą o osobach, które chcą uporządkować wiedzę i umiejętności w zakresie prowadzenia własnych zajęć. Po tym kursie usystematyzujesz teorię i praktykę, a także poznasz wiele ciekawych wskazówek m.in. dotyczących motywacji podopiecznych do skuteczniejszej pracy nad własnym ciałem.

BODYART® Update New Exercise
Szkolenie uzupełniające o nowe ćwiczenia, co zapewni uczestnikom zajęć więcej frajdy i korzyści dla organizmu.

BODYART® Stretch
Kompleksowy program szkoleniowy, który pozwala rozbudować dotychczasowy warsztat o zupełnie nowe techniki oddechowe i ćwiczenia relaksacyjne.

BODYART® Structure by Robert Steinbacher
Prawdziwy must have dla każdego instruktora BodyArt. Autorski program szkoleniowy pomysłodawcy systemu treningowego, który pozwoli odpowiedzieć na nurtujące pytania związane m.in. z kolejnością prawidłowego programowania jednostek treningowych i wykorzystywania zdobytych już umiejętności. Ponadto szkolenie zapewnia szereg zupełnie nowych ćwiczeń, które sprawią, że Twoje zajęcia zapewnią uczestnikom wielowymiarowe wsparcie.

BODYART® Trener Personalny
Idealne rozwiązanie dla osób, które chcą nabyć praktyczne umiejętności w zakresie bezpośredniej współpracy z klientem. W trakcie szkolenia zostaną poruszone tematy dotyczące treningów 1 na 1 oraz indywidualnego kontaktu z podopiecznymi, którzy pragną uzyskać od instruktora maksymalnego zaangażowania podczas spotkań.

BODYART® Teaching Tools
Moduł szkoleniowy ukierunkowany na poprawę umiejętności związanych z nauką systemu BodyArt i aspektów technicznych. Podczas modułu szkoleniowcy zwracają uwagę na odpowiednie przygotowanie organizmu do treningu, a także poruszają szereg istotnych kwestii dotyczących np. umiejętności wyciszania pod koniec zajęć, werbalnych technik nauczania, czy pracy z aparatem.

---

Pilates: jeden z najsłynniejszych treningów prozdrowotnych świata

O jednej z najstarszych metod treningowych na świecie porozmawiałem z Anią Lazarowicz – instruktorką Pilates i właścicielką The One Pilates Studio.

Pilates, trudne początki

Urodzony w 1880 roku Joseph Pilates nie miał lekkiego dzieciństwa. Jako młodzieniec nieustannie borykał się z problemami zdrowotnymi jak np. astma, krzywica czy grypa reumatyczna. Ciągłe poczucie słabości wzbudziło w młodym chłopcu pragnienie bycia silnym i aktywnym fizycznie. Stąd narodziła się pasja do sportu. Pilates interesował się m.in. kulturystyką, jazdą na nartach, gimnastyką oraz nurkowaniem.

W wieku 32 lat przeprowadził się do Anglii, gdzie w trakcie I Wojny Światowej pracował na stanowisku pielęgniarza. Nietrudno domyślić się, że w tak problematycznym czasie miał pełne ręce roboty. Jednak jednym z jego zadań było prowadzenie treningów, które zostały zauważone i docenione w trakcie epidemii grypy – osoby uczęszczające na zajęcia ruchowe Pilatesa jako jedyne pozostały w pełnym zdrowiu i uporały się z chorobą. Zachęcony pozytywnymi efektami wrócił po wojnie do rodzinnych Niemiec, aby dalej spełniać się w roli instruktora. Jednak w roku 1926 postanowił wyemigrować do Stanów Zjednoczonych. W trakcie podróży do USA poznał Klarę, która, jak się później okazało, miała zostać jego przyszłą żoną.

Gdy Pilates dotarł do Nowego Jorku, otworzył własne studio treningowe na Piątej Alei. Nazwisko Josepha było już popularne przed rokiem 1940, zwłaszcza w lokalnym środowisku tancerzy. W roku 1964 na łamach popularnej gazety Herald Tribune można było przeczytać, że
„W całych Stanach Zjednoczonych na lekcjach tańca uczniowie wykonują codziennie ćwiczenia, które znają jako Pilates. Nie wiedzą nawet, że to słowo zaczyna się od dużej litery i pochodzi od nazwiska”.

Joseph Pilates mimo wielkiej wiedzy był postrzegany jako niedbały prowadzący – na zajęciach pojawiał się w stroju kąpielowym, z butelką piwa i tlącym się cygarem, a dla ułatwienia wykorzystywał patyk. Nie był w stanie dopuścić do siebie myśli, że ktokolwiek inny mógł dalej przekazywać jego wiedzę dotyczącą techniki wykonywania ćwiczeń. Dlatego szkoleniem jego następców zajmowała się jego oddana żona Klara.

Wypadkowa wielu technik

System treningowy opracowany przez Josepha Pilatesa stanowi połączenie różnych technik treningowych i zaliczany jest do grona ćwiczeń z zakresu Body & Mind, które mają za zadanie zaangażować umysł i ciało. Jednym z najważniejszych zaleceń autora jest utrzymanie odpowiedniego poziomu koncentracji na wykonywanym treningu. Wedle jego założeń do głównych efektów należą:

• odciążenie kręgosłupa
• poprawa aktualnej postawy ciała
• obniżenie poziomu stresu i odprężenie
• wzmocnienie mięśni bez przesadnej rozbudowy
• ogólna poprawa stanu zdrowia osób aktywnych fizycznie

Regularne treningi wedle systemu Pilates pozwalają na wzrost sprawności w zakresie wykonywania czynności dnia codziennego. Dzięki nim ćwiczący poprawiają elastyczność struktur narządu ruchu, zwiększają siłę, odciążają struktury otaczające kręgosłup oraz zwiększają zakres ruchomości w stawach. Z kolei osoby borykające się z problemami przykurczonych struktur mają możliwość odzyskać prawidłowy balans mięśniowy, który pozwala na zachowanie właściwej równowagi w ciele.

Ćwiczenia realizowane są w tzw. orderze – poszczególne aktywności należy wykonywać w odpowiedniej kolejności, co stanowi jedną z charakterystycznych cech systemu Pilates. Zaliczenie poszczególnych etapów umożliwia uzyskanie zamierzonego celu w formie lepszej siły i elastyczności.

Czy Pilates to uniwersalna metoda dla każdego?

Zajęcia z metody Pilates są prowadzone praktycznie na całym świecie, a instruktorzy i zwolennicy tego systemu niejednokrotnie podkreślają jego uniwersalne zastosowanie dla wielu osób. Kto w takim razie może wypróbować w praktyce jej skuteczności?

• Osoby po kontuzjach i urazach, które z uwagi na ograniczenia funkcjonalne mogą mieć problem z powrotem do dynamicznych i intensywnych treningów. Precyzyjne ruchy i powolne tempo wykonywanych ćwiczeń umożliwią łatwiejszy powrót do aktywności fizycznej i pozwolą przeciwdziałać występującym nieprawidłowościom.
• Początkujący i doświadczeni sportowcy, którzy dzięki systemowi Pilates mogą wzmocnić mięśnie głębokie oraz wypracować właściwą stabilizację. Dzięki temu zyskują znacznie większą siłę, ograniczają ryzyko występowania kontuzji oraz są w stanie zachować właściwy balans mięśniowy.
• Osoby spędzające większość dnia w pozycji siedzącej np. pracujących przy biurku lub za kółkiem. Metoda Pilates umożliwi odciążenie kręgosłupa, który jest w nieustannej kompresji w trakcie siedzenia. Ponadto świetnie sprawdzi się dla uelastycznienia struktur mięśniowo-stawowych i poprawę ograniczonego zakresu ruchomości w stawach.

Czy to jednak metoda dla wszystkich?

I tak i nie. Osoby uwielbiające treningi pełne dynamiki i „dzikiego” temperamentu mogą mieć trudności z przekonaniem się do mniej intensywnej pracy w Pilatesie, który bazuje na powolnym tempie wykonywanych ruchów, maksymalnej precyzji wykonywanego ćwiczenia czy pełnym skupieniu na oddychaniu. Ponadto warto też dodać, że wyżej wspomniane osoby po urazach powinny zdecydować się na treningi indywidualne – to będzie znacznie lepszy wybór aniżeli zajęcia grupowe, podczas których może nie być czasu na dokładne opanowanie techniki i nieustanną pomoc instruktora.

O treningach, sprzęcie i instruktorach

Zajęcia z metody Pilates są realizowane jednakowo w dużych klubach fitness i profesjonalnych, specjalnie do tego przeznaczonych studiach treningowych. Na ten moment praktycznie każde większe miasto posiada kilka placówek, które prezentują różne szkoły systemu Pilates – choć istnieją między nimi subtelne różnice, to w każdym przypadku idea metody pozostaje niezmienna.

Zajęcia wykorzystują przede wszystkim maty gimnastyczne (od 1 do 2 cm grubości), które są de facto podstawą do wprowadzenia metody Pilates w siłowni czy klubie fitness. Oprócz nich używany jest specjalistyczny sprzęt jak reformer, wunda chair, cadiliac czy lader barrel – one natomiast są raczej wykorzystywane w przypadku treningów personalnych lub na zajęciach z niewielkimi grupami, co jest związanie m.in. z wysoką ceną oraz niezwykłą precyzją wykonywanych ruchów. Czas trwania jednorazowych zajęć to 60 minut.

Jak zostało wcześniej wspomniane, to Klara Pilates zajmowała się szkoleniem kolejnego pokolenia trenerów – najlepszymi dowodami jest pierwsza generacja instruktorów, którą zasiliły takie sławy jak np. Ron Fletcher, Carla Tier czy Bob Seed. Oni natomiast przekazali zdobytą wiedzę i umiejętności kolejnym pokoleniom.

Instruktor metody Pilates musi ukończyć szkolenie, które może być realizowane w Polsce lub za granicą. Renomowane firmy szkoleniowe oferują kursy oparte na wielu modułach lub kompleksowych etapach. Jedną z podstaw do uzyskania tytułu jest opanowanie pracy na macie oraz umiejętności wykorzystania wspomnianych urządzeń podczas pracy z podopiecznym.

---

Na tym zakończymy drugą część cyklu dotyczącego treningów grupowych. Mam nadzieję, że zaprezentowane informacje poszerzyły Twoją perspektywę postrzegania fitnessu i ćwiczeń grupowych. Natomiast już teraz pragnę zaprosić Cię na kolejną, ostatnią już część – miej oczy szeroko otwarte, bo już niedługo dostarczę następną solidną porcję wiedzy i wiele ciekawostek związanych z zajęciami grupowymi.

Liczę na to, że po zapoznaniu się z całym cyklem, z łatwością wybierzesz zajęcia grupowe dla siebie – jako uczestnik bądź jako instruktor.